Turystyka i rekreacja

Obszar Nadleśnictwa Osusznica posiada wysokie walory przyrodnicze, krajobra­zowe i rekreacyjno-wypoczynkowe.

Duże i ogólnie dostępne kompleksy leśne są znakomitą bazą dla amatorów czynnego wypoczynku na łonie przyrody, a obszary porośnięte płatami czernicy i brusznicy oraz dobre urodzaje grzybów powodują, że lasy te są często odwiedzane przez ludność miejscową i przyjezdną.

Liczne jeziora cieszą się ogromnym zainteresowaniem wśród turystów wędrownych i amatorów wędkowania. Na turystów czeka wiele miejsc noclegowych w licznych ośrodkach wypoczynkowych, gospodarstwach agroturystycznych, pensjonatach, polach biwakowych.

Północna część Nadleśnictwa, położona na Pojezierzu Bytowskim, jest niezwykle atrakcyjna pod względem przyrodniczym. Decyduje o tym przede wszystkim urozmaicona rzeźba terenu, liczne jeziora oraz siedliska rzadkich roślin i zwierząt.

Na tym obszarze występują niezwykle cenne pod względem przyrodniczym jeziora lobeliowe, charakteryzujące się czystością wód i występowaniem roślinności reliktowej. Według wykazu jezior lobeliowych (M. Krasko, 1996) w zasięgu Nadleśnictwa Osusznica występuje 13 tego typu zbiorników. Są to:

•         w obrębie Osusznica       - jeziora: Wiejskie, jez. Kuchenek, jez. Ostronek,

•         w obrębie Chociński Młyn - jeziora: Kiedrowickie, Sierzywko, Czarne k. Zapcenia, Nowoparszczenickie

•   w obrębie Sierżno - jeziora: Boruja Duża, Boruja Mała, Płocica, Wiejskie, Czarnik, Rekowskie.

Do największych jezior zagospodarowanych turystycznie należą: Gwiazda, Piaszno, Kiedro-wickie, Kielskie, Studzieniczno, Zielone Wielkie, Długie, Kamieniczno, Boryń i Nierostowo. Cieszą się one ogromnym zainteresowaniem zarówno wśród turystów jak i amatorów wędkowania.

Obecność nieskażonego środowiska naturalnego stwarza potencjalne możliwości pro­wadzenia ekologicznej produkcji rolnej oraz rozwoju agroturystyki jako alternatywnych źró­deł dochodów dla mieszkańców okolicznych wsi. Konsekwentnie realizowany rozwój bazy agroturystycznej, zarówno dla turystów krajowych, jak również zagranicznych, stwarza szan­sę na zmianę dotychczasowego, rolniczego wizerunku okolicznych gmin na turystyczno-rolniczy.

Status wsi turystycznych posiadają: Borowy Młyn, Brzeźno, Kłączno, Modziel, Nierostowo, Parszczenica, Prądzonka, Studzienice, Zielona Chocina.

Na terenie Nadleśnictwa Osusznica wytyczono różnego rodzaju szlaki turystyczne: piesze, rowerowe i kajakowe. Oznaczono również wiele ścieżek przyrodniczych, z licznymi przystankami i tablicami edukacyjnymi. Są to:

Szlaki piesze

1.      „Kraina lasów i jezior" - szlak PTTK oznaczony kolorem niebieskim; w zasięgu Nadleśnictwa poprowadzony jest przez Pietrzykowo - Brzeźno Szlacheckie - Łąkie -wzdłuż jez. Kamieniczno - Gliśno - Wojsk - Rekowo - Płotowo - Brynki Rekowskie - Sierżno - Bytów.

2.      „Szlak Brdy" - (BY 2061z) - szlak PTTK oznaczony kolorem niebieskim, w zasięgu Nadleśnictwa biegnie od Konarzyn przez Konarzynki w stronę Chocińskiego Młyna, dalej aż do Bydgoszczy.

3.      „Szlak Zbrzycy" - (BY 2059n) - szlak PTTK oznaczony kolorem niebieskim, w zasięgu Nadleśnictwa pokrywa się ze szlakiem rowerowym „Greenway - Naszyjnik Północy", okrąża jeziora: Śluza, Parszczenica, Długie, Księże, Laska.

Ścieżki przyrodnicze

1.   „Szlakiem Otto Smaliana" - dł. ścieżki: ok. 6 km, czas przejścia: ok. 2 godz.; patron
trasy był nadleśniczym na tych terenach w połowie XIX w.; wytyczona w obrębie
Sierżno, początek i koniec koło przystanku PKS w Pysznie; na ścieżce ustawiono 6 ta-
blic opisowych:

1)     Cmentarz leśników niemieckich,

2)     Leśniczówka Bukowa Góra,

3)     Drzewostan daglezjowy w leśnictwie Sierżno,

4)     Kopalnia kamieni,

5)     Hodowla lasu - sztuczne odnowienie dębem i bukiem,

6)     Krajobraz morenowy.

2.   „Wśród leśnych jezior i bagien" - dł. ścieżki: ok. 8 km, czas przejścia: ok. 4 godz.;
ścieżka o raczej specjalistycznym charakterze, przeznaczona dla osób zainteresowa-
nych ekosystemami wodnymi i bagiennymi, trasa oznakowana czerwonym kółkiem na
białym tle, wiedzie przez lasy w obrębie Sierżno, położone na wschód od Rekowa; na
ścieżce znajdują się 3 przystanki:

1)      Oczko wodne na torfowisku kotłowym,

2)      Torfowisko przy Jeziorze Leniwym,

3)      Jezioro lobeliowe Rekówek.

3.   „Atrakcje przyrodnicze okolic Rekowa" - dł. ścieżki - ok. 8 km, wariant skrócony -
ok. 5 km, czas przejścia - ok. 4 godz., wariant skrócony: ok. 2 godz.; jest to ścieżka ty-
powo przyrodniczo-turystyczna, dla osób mających kłopoty z poruszaniem się przygo-
towano skrócony wariant trasy, obejmujący dwa pierwsze przystanki; trasa oznakowa-
na zielonym kółkiem na białym tle, wiedzie przez lasy w obrębie Sierżno, położone na
zachód od Rekowa; na ścieżce znajduje się 6 przystanków:

1)      Błękitne zwierciadło - jezioro lobeliowe Płoczyca,

2)      Opuszczona osada,

3)      Leśne archiwum - torfowiska kotłowe,

4)      Góra Siemierzycka,

5)      Rekowskie lasy,

6)      Muzeum Szkolnictwa Polskiego.

4.      „Zbójecki szlak" - poprowadzony przez gminę Tuchomie; trasa wiedzie między je­ziorami Trzebiatkowskie Wielkie i Trzebiatkowskie Małe - Masłowiczki - wzdłuż jez. Kramarzyny - osada Kramarzyny - Masłowice Tuchomskie - jeziora Trzebiatkowskie.

5.      „Na szlaku kaszubskich jezior i bagien" - wykonana w ramach projektu „Przyjazna Szkoła" przez uczniów Zespołu Szkół Ogólnokształcących z Bytowa; trasa wiedzie między Jeziorem Borzyszkowskim a jeziorem Piaszno, przez oddz. 105 - 107 obrębu Osusznica.

6.      „Klasa przyrodnicza w Piasznie" - dł. ścieżki - ok. 6,5 km, czas przejścia - ok. 1,5 godz.; jest to część ścieżki rowerowej „Pętla Tuchomska"; oznakowana kolorem żółtym, przebiega m.in. w pobliżu kamiennych kręgów i kurhanów; na trasie zlokali­zowano dwa przystanki:

1)     Piaszno i gospodarstwo agroturystyczne Klemensa Lemana,

2)     Klasa przyrodnicza.

7.      „Jezioro Spore w Ciemnie" - dł. ścieżki: ok. 4 km, czas przejścia: ok. 1,5 godz., trasa oznakowana strzałkami z kierunkiem marszu, prowadzi z Tuchomia do Ciemna, a dalej nad jezioro Kamieniczno, gdzie łączy się ze ścieżką przyrodniczą wytyczoną nad jego brzegami; przy jeziorze Spore umieszczona jest tablica informacyjna.

8.      „Jezioro Kamieniczno" - dł. ścieżki: -ok. 4 km, czas przejścia - ok. 2 godz.; trasa oznakowana strzałkami z kierunkiem marszu, biegnie wzdłuż jeziora Kamieniczno.

9.      „Torfowiska Trzebiatkowskie" - dł. ścieżki - ok. 5 km, czas przejścia - ok. 2 godz.; trasa oznakowana strzałkami z kierunkiem marszu, przy ścieżce umieszczono tablicę informacyjną; prowadzi przez torfowiska, umożliwiając zapoznanie z fauna i florą typową dla terenów bagiennych.

10.  „Torfowiska we wsi Trzebiatkowa" - dł. ścieżki ok. 5 km, czas przejścia ok. 2 godz.; trasa oznakowana strzałkami z kierunkiem marszu, przy ścieżce umieszczono tablicę informacyjną; pozwala zapoznać się z ciekawymi gatunkami roślin i zwierząt występującymi na terenach bagiennych; pasjonatów archeologii zainteresuje cmentarzysko kultury pomorskiej.

11.„Nad Jeziorem Trzebiatkowskim" - dł. ścieżki - ok. 7 km, czas przejścia - ok. 2,5 godz.; trasa prowadzi nad Jezioro Trzebiatkowskie Duże, łącząc się z trasą „Zbójecki szlak".

12.„Nad Jeziorem Białym w Kramarzynach" - dł. ścieżki - 3 km, czas przejścia - ok. 1 godz., trasa oznakowana strzałkami z kierunkiem marszu, prowadzi nad Jezioro Białe, nad którym ustawiono tablicę informacyjną.

13.„Rozjazd - torfowiska przejściowe" - dł. ścieżki - ok. 4 km, czas przejścia - ok. 1,5 godz.; trasa oznakowana strzałkami z kierunkiem marszu, na końcu ścieżki usta­wiono tablicę informacyjną.

14.„Czaple gniazda" - dł. ścieżki - ok. 3,5 km, czas przejścia - ok. 1 godz.; trasa ozna­kowana strzałkami z kierunkiem marszu, prowadzi do zadrzewionej enklawy wśród łąk, na której znajduje się ok. 35 gniazd czapli siwej.

Szlaki rowerowe

1.     „Szlak Zwiniętych Torów" - długość 161 km, biegnie z Miastka przez Tuchomie, Bytów, Kozin, Lębork do Łeby; powstał na bazie starych nasypów kolejowych, na któ­rych jeszcze przed wojną istniała linia kolejowa łącząca Miastko z Lęborkiem; w zasięgu Nadleśnictwa trasa wiedzie od Popowic, przez szosę Role - Kramarzyny do Kramarzyn, następnie przez nasyp kolejowy do Trzebiatkowa, potem szosą Trzebiatkowo - Ciemno - Tuchomie, od Tuchomia ponownie przez nasyp kolejowy do Bytowa.

2.     „Kołowe Stegne Gochów" - trasy rowerowe o kaszubskiej nazwie („Rowerowe ścieżki Gochów"), wytyczone w 2006 roku po terenie gminy Lipnica, oznakowane kolorem zielonym, wiodą przez miejscowości: Hamer Młyn - Luboń - Sztolmany -Zapceń - Mielno - Modzel - Karpno - Owsne Ostrowy - Upiłka - Lipnica - Prądzona - Brzeźno Szlacheckie - Borowy Młyn.

3.     „Greenway Naszyjnik Północy" - jest to pętla o długości 846,1 km, mająca swój po­czątek i koniec w Debrznie, oznaczony kolorem zielonym, na terenie Nadleśnictwa znajdują się dwa fragmenty tej trasy - w południowym krańcu, po szosie Sąpolno Człuchowskie - Konarzyny - Konarzynki - Babilon oraz wokół jezior: Śluza, Parszczenica, Długie, Księże, Laska.

4.      „Szlaki w rejonie Studzienic" - początek wszystkich tras znajduje się w Studzieni­cach; następnie biegnie drogą leśną do leśniczówki Lipuszki pod Lubaszkami, stamtąd do m. Prądzonka, gdzie od tego miejsca można wybrać trzy warianty:

I.     najkrótszy: Prądzonka - Rynsz - Przewóz - Studzienice , II.    Prądzonka - Rynsz - Kłączno - Studzienice,

III. Prądzonka - między jeziorami Lipusz i Skoszewskim do Sominek, potem do Somin, dalej poza teren Nadleśnictwa przez Skwierawy, Osławę Dąbrowę do Studzienic.

5.      „Pętla Tuchomska" - długość ścieżki - ok. 20 km, czas przejazdu - ok. 3 godz.; ozna­kowana kolorem żółtym, trasa wiedzie przez Tuchomie - Piaszno - Górę Siemieżycką - Tuchomko - Tuchomie; po drodze można zobaczyć m.in. najwyższe wzniesienie w okolicach Bytowa - Górę Siemierzycką wioskę Gotów oraz unikatowe gatunki flory i fauny; na trasie znajdują się 4 przystanki:

1)      Piaszno i gospodarstwo agroturystyczne Klemensa Lemana,

2)      Klasa przyrodnicza,

3)      Góra Siemierzycka,

4)      Jezioro Długie

6.   Szlak rowerowy - nieoznakowany, o długości ok. 25 km: Konarzyny - Kiełpin - Bin-
duga - Nierostowo - Zielona Chocina - Dzięgiel - Swornegacie,

Szlaki kajakowe

1.      Rzeka Brda - długość rzeki wynosi 238 km, dostępna prawie na całej długości do spływów, stanowi południową granicę zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa, poniżej miejscowości Konarzyny.

2.      Rzeka Chocina - jest lewym dopływem Brdy, w górnym biegu, do momentu połącze­nia z rzeką Osusznicą, niedostępna dla kajakarzy.

3.      Rzeka Osusznica - źródła rzeki znajdują się na południe od jez. Trzebielsk, dostępna do spływów od m. Osusznica wpływa do rzeki Chocina.

4.      Rzeka Prądzona - prawy dopływ Osusznicy o dł. 25,8 km; wypływa z jez. Prądzona, na odcinku 12 km, od Borowego Młyna, dostępna do organizacji spływów.

5.      Rzeka Kłonecznica - dla spływu dostępna prawie na całej długości, począwszy od wsi Studzienice przepływa przez kilka jezior: Studzieniczno, Kłączno, Ryńskie, Małe,

Kielsk aż do jezior: Księże, Długie, Parszczenica, Śluza; dalej możliwa jest kontynu­acja spływu rzeką Zbrzycą, już poza terenem Nadleśnictwa.

6. Rzeka Kamienica - wypływa z jez. Kamieniczno koło m. Gliśno, dostępna od spływu od m. Tuchomie, wpada do Słupi jako jej lewy dopływ.

Z podstawowych urządzeń i obiektów turystycznych na terenie Nadleśnictwa wystę­pują:

•     miejsca postoju (14 szt.):

-       obręb Osusznica, oddz.: 107a,c, 124c, 287g, 316f, 376b;

-       obręb Chociński Młyn, oddz.: 49b, 102l, 215h, 227h;

-       obręb Sierżno, oddz.: 120d, 152f, 235g, 271c;

•     miejsca biwakowania (6 szt.):

-       obręb Osusznica, oddz.: 107c, 124c;

-       obręb Chociński Młyn, oddz.: 54f, 79d, 102h;

-       obręb Sierżno, oddz. 12b;

•           plaże (3 szt.):

-           obręb Chociński Młyn, Jezioro Kiedrowickie, oddz. 79d; przy oddz. 83;

Jezioro Wielkie Zielone, oddz. 356c;

•           wieże widokowe (2 szt.):

-       obręb Chociński Młyn, oddz. 227h;

-       obręb Sierżno, oddz. 268b;

•     obeliski i miejsca pamięci (8 szt.):

-       obręb Osusznica, oddz.: 104f,

-       obręb Chociński Młyn, oddz.: 21c, 80Ag, 215h, 363b,

-       obręb Sierżno, oddz.: 4a, 120l, 166i;

•     strzelnica (1 szt.):

-    obręb Chociński Młyn, oddz. 29Am;

•     przystań wodna (1 szt.):

-    obręb Sierżno, oddz. 191g

Sporządził specjalista SL ds. Ochrony lasu

Paweł Prądzyński